Άντρες σε κρίση - Πρίγκιπες χωρίς σπαθί!
Ζούμε σε μία περίοδο κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών, οι οποίες μας καλούν σε μία αναθεώρηση της θέασης του εαυτού και της σχέσης του με τους άλλους. Οι αλλαγές αυτές δεν αφήνουν και τη θέση του σύγχρονου άνδρα ανεπηρέαστη. Αποτελεί πραγματικότητα ότι όλο και περισσότεροι άνδρες αναζητούν ψυχοθεραπεία με θέματα που σχετίζονται με το ρόλο τους σαν γιοι, σύντροφοι και γονείς.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αναζήτηση θεραπείας αποτελεί μία μεγάλη ανατροπή στη θέαση του παραδοσιακού ανδρικού ρόλου, καθώς έρχεται σε αντίθεση με ιδιότητες που συνδέονταν με τον ανδρισμό. Παρόλα αυτά τα συχνά σωματικά συμπτώματα συνδεόμενα με χρόνιο άγχος, και οι αίσθηση του ανικανοποίητου στις σχέσεις έχουν αρχίσει να οδηγούν τους άνδρες σε μία προσπάθεια μίας περισσότερο βιώσιμης και λειτουργικής εναλλακτικής.
Προβλήματα του σύγχρονου άνδρα
· Υπάρχει μία δυσανασχέτηση και μία θλίψη, που απορρέουν από το γεγονός ότι όσα οι άνδρες διδάχτηκαν για τον ανδρισμό και τη σκληρή δουλειά δεν επιβεβαιώνονται στο σημερινό κόσμο.
· Τα οικονομικά προβλήματα αποσυντονίζουν κάποιους σε τέτοιο βαθμό ώστε να έχουν την αίσθηση ότι χάνουν την ταυτότητά τους και την αξία τους.
· Τα προβλήματα στη σχέση τους με τη σύντροφο, που νιώθουν να μην τους ικανοποιεί. Αποζητούν στη σχέση εγγύτητα ενώ φοβούνται την οικειότητα.
· Δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις ανάγκες της πατρότητας. Ενώ αποζητούν τη σχέση με τα παιδιά τους, δε γνωρίζουν πώς μπορούν να το καταφέρουν αυτό.
· Σωματοποιημένα συμπτώματα με ρίζες στην ψυχική υγεία των ανδρών. Προβλήματα υγείας που προκαλούνται από χρόνιο άγχος.
Ο Άτλας που έγινε ο Συνοδοιπόρος (ο ανδρισμός στην πορεία προς την αλλαγή)
Ο άνδρας στην παραδοσιακή οικογένεια
Η εικόνα του παραδοσιακού άντρα μας είναι σε όλους ξεκάθαρη. Συμπεριλαμβάνει τα χαρακτηριστικά της ατομικότητας, του ανταγωνισμού, του ακέραιου του χαρακτήρα, της αυτονομίας, του συναισθηματικού ελέγχου και της εξουσίας. Οι ιδιότητες αυτές είχαν λειτουργική αξία στην παραδοσιακή οικογένεια. Ο άντρας τότε ήταν η κολώνα του σπιτιού, αυτός ο οποίος προσέφερε στην οικογένειά του υλικά αγαθά και την αίσθηση ασφάλειας. Η έννοια του άνδρα ήταν συνυφασμένη με την ανάληψη ευθύνης. Σημαντικός ήταν δε και ο ρόλος των παραδοσιακών ανδρών στη διαπαιδαγώγηση των νεότερων αγοριών στην προετοιμασία τους για την ενήλικη ζωή.
Ο άνδρας στην αστική κοινωνία
Στην αστική-πυρηνική οικογένεια τα πράγματα άλλαξαν και για τους άνδρες σημαντικά. Με την άνθιση του γυναικείου κινήματος στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και αρχές του ‘70 η οικογενειακή δυναμική μεταβλήθηκε σε μεγάλο βαθμό. Οι άνδρες δεν είχαν την αντίστοιχη αντίδραση συγκριτικά με τις γυναίκες. Οι μητέρες και τα παιδιά αποζητούσαν έναν πιο εξουσιαστικό ρόλο μέσα στην οικογένεια, ενώ άλλες ζητούσαν από τους συζύγους τους να πάρουν μία ξεκάθαρη και ισχυρή θέση απέναντί τους. Αρκετά αντικρουόμενα μηνύματα διαφαίνονταν αναφορικά με τα στοιχεία που θα έπρεπε να περιέχει ο ρόλος του άνδρα. Στο αστικό διαμέρισμα μητέρες και παιδιά βίωναν την αλλαγή, ενώ οι άνδρες αποτραβηγμένοι και αρκετά σαστισμένοι προσπαθούσαν να βρουν τη θέση τους μέσα στη νέα δομή. Ενώ ο άνδρας διατηρεί το ρόλο του κουβαλητή, σε πολλές περιπτώσεις απομακρύνεται από το τη σχέση του με τα παιδιά και κυρίως τους γιους. Μητέρες και παιδιά θύμωναν με την απουσία του πατέρα που έκανε αυτό που ήξερε να κάνει, να δουλεύει και να προσφέρει στην οικογένειά του.
Εργασία και οικογένεια δεν παρέχουν πια ασφάλεια στον άνδρα. Έχει πάψει να είναι επικεφαλής όλων αυτών των πραγμάτων, όπου μέχρι πρότινος είχε τον πρώτο λόγο. Αντ' αυτού έχει βρεθεί να πληρώνει το δάνειο του σπιτιού, να στέλνει τα παιδιά να σπουδάσουν, να χαμογελά στα πάρτι που οργανώνει η γυναίκα του και ούτω καθεξής. Οι άνδρες βέβαια σπάνια μοιράζονται αυτού του είδους τα προβλήματα με τους φίλους τους. Οι περισσότεροι ζουν το δράμα τους στα κρυφά.
Στη σύγχρονη κοινωνία
Στη μεταμοντέρνα οικογένεια ο σύγχρονος άνδρας μπορεί πια να κατανοήσει τις δυσλειτουργικές ιδιότητες του ρόλου του και να αποκομίσει από την πορεία της γυναικείας αλλαγής. Ο μαθημένος τρόπος της εικόνας του ώριμου «αρσενικού» δε φαίνεται να τον ικανοποιεί. Οι άνδρες βρίσκονται σε ένα σταυροδρόμι. Έχουν κατανοήσει πλέον ότι ο γοητευτικός ανδρικός μύθος του ανταγωνιστικού και ανεξάρτητου άνδρα εμπεριέχει τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά κόστη. Οι άνδρες σήμερα επιδιώκουν τη σύνδεσή τους με άλλους άνδρες, με τις συντρόφους τους και τα παιδιά τους. Δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι εμπλέκονται ενεργά στην ανατροφή των παιδιών τους. Αρκετοί επιζητούν να έχουν και την επιμέλεια των παιδιών τους μετά το διαζύγιο.
Οι σύλλογοι για τα δικαιώματα του πατέρα αποτελούν προσπάθειες της αλλαγής του ρόλου του άνδρα. Η εννοιολογική ανατροπή του «δουλεύουμε για να ζούμε και δε ζούμε για να δουλεύουμε» είναι τόσο βαθιά για τους άνδρες. Ο νέος αυτός τρόπος θέασης απαιτεί από τους άνδρες τη συνεργασία, την ευελιξία και τη δημιουργικότητα, αξίες που τις έχουν αποκτήσει στον επαγγελματικό τομέα και τώρα είναι να τις μεταφέρουν και στην προσωπική τους ζωή.
Αναζητώντας τον Πατέρα
Για τον άνδρα η σχέση του με τον πατέρα είναι μία σχέση ζωής, μία σχέση που παραδοσιακά περιελάμβανε όλα όσα ένας άνδρας είναι. Η ουσιαστική επαφή με μεγαλύτερους άνδρες επιτρέπει στους άνδρες να αναπτύξουν εμπιστοσύνη, δύναμη και την ικανότητα να απολαμβάνουν τον ανδρισμό τους, μέσα στα πλαίσια της υπευθυνότητας και κοινωνικής προσφοράς. Αυτό σε «πρωτόγονες κοινωνίες» γινόταν μέσα από τελετές μύησης. Τα αγόρια αποσπώνταν από τις οικογένειες τους, για να κάνουν συντροφιά με μεγαλύτερους άντρες να εισαχθούν σε εμπειρίες σύμφωνα με το ρόλο τους και έτσι επιβεβαίωναν ενσυνείδητα την κυρίαρχη ευθύνη τους προς την ομάδα. Μάλιστα οι γεροντότεροι αρσενικοί περνούσαν τα δύο τρίτα της ζωής τους μελετώντας μυθολογία, ώστε να μυήσουν σε αυτή τα νέα αγόρια και να τα βοηθήσουν να δαμάσουν όλη την ανδρική τους ενέργεια.
Μοιάζει τόσο ουσιώδης αυτή η διαδικασία για τους άνδρες για την αυτογνωσία τους και την αυτοαποδοχή τους. Είναι αλήθεια μία διαδικασία μάθησης που ο σύγχρονος άνδρας έχει στερηθεί. Στην κοινωνία μας η αξία της σοφίας της ζωής των γεροντότερων έχει μειωθεί. Οι γεροντότεροι είναι πια αποκομμένοι από την παραγωγή και απομακρυσμένοι από την επίδρασή τους στην οικογένεια, ξεκομμένοι από το ρόλο του σοφού που βοηθάει το αγόρι. Ο σύγχρονος άντρας φαίνεται να στερείται πολύτιμες εμπειρίες για τη ζωή του.
Μπροστά στο σταυροδρόμι - Τι μπορούν να κάνουν οι άνδρες;
Ο σύγχρονος άνδρας έχει κατανοήσει πια ότι η πανοπλία του έχει γίνει πολύ βαριά. Για τους περισσότερους δεν είναι μία διαδικασία εύκολη. Άλλωστε έχει μάθει να το κάνει μόνος. Παρόλα αυτά έχει δει ότι όταν συνδέεται με τους άλλους μπορεί το κόστος να είναι λιγότερο. Μπορεί να βρει κοινά μέσα από την επικοινωνία του με άλλους άνδρες, τη σύντροφό του αλλά και τη σχέση με τον πατέρα του. Είναι λοιπόν να του αναγνωριστεί η προσπάθεια που έκανε στερούμενος από τον εαυτό του την κάλυψη των συναισθηματικών του αναγκών, όντας ταγμένος στη δουλειά και να δημιουργήσει μία θεώρηση εαυτού περισσότερο λειτουργική.
