Πρόωρη Εφηβεία: είναι φυσιολογικό φαινόμενο στα νέα παιδιά;

by ygeiaevexia

Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε ιδιαίτερα τους εφήβους να αντιμετωπίσουν με ηρεμία τις αλλαγές στο σώμα τους.

Πού οφείλεται τελικά;

• Πόσο συντελεί το αυξημένο σωματικό βάρος;

• Μπορεί να δημιουργήσει συναισθηματικές ανησυχίες στο παιδί;

• Πόσο συμβάλλει η καθιστική ζωή και η τηλεόραση;

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα παιδιά αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με το παρελθόν. Οι πρώτες ενδείξεις της εφηβείας αρχίζουν να εμφανίζονται γύρω στην ηλικία των 7-8 χρόνων, σε αντίθεση με τη δεκαετία ’70-’80, οπότε και εμφανίζονταν γύρω στα 10-11 χρόνια. Η πρώτη έμμηνος ρύση, αντίθετα, δεν έχει αλλάξει σημαντικά και εμφανίζεται γύρω στα 12-13 χρόνια.

Μια πραγματικότητα που για πολλούς γονείς μπορεί να φαίνεται παράξενη και ανησυχητική, αλλά οι γιατροί μας διαβεβαιώνουν: η πρώιμη εκδήλωση κάποιων ενδείξεων δεν υποδηλώνει βλάβη στην υγεία των κοριτσιών.

Τα 5 στάδια της ανάπτυξης για τα κορίτσια

1o στάδιο: Στήθος: πρώτη φάση ανάπτυξης του στήθους όπου είναι εμφανείς μονάχα οι θηλές (γύρω στα 8 χρόνια). Τριχοφυΐα εφηβαίου: μηδενική.

2o στάδιο: Στήθος: ανάπτυξη της άλω, του σκουρότερου δέρματος που περιβάλλει τη θηλή του μαστού (11-12 χρόνια). Τριχοφυΐα εφηβαίου: εμφάνιση απαλής τριχοφυΐας, στο εξωτερικό μέρος του κόλπου.

3o στάδιο: Στήθος: ανάπτυξη του στήθους και της άλω, χωρίς συγκεκριμένο περίγραμμα (12,5-13 χρόνια). Τριχοφυΐα εφηβαίου: αύξηση της τριχοφυΐας, με σκούρες και σγουρές τρίχες.

4o στάδιο: Στήθος: ξεχωρίζουν εμφανώς οι θηλές και η άλως, δίνοντας σχήμα στο στήθος (γύρω στην ηλικία των 13 ετών). Τριχοφυΐα εφηβαίου: μοιάζει με ενήλικης γυναίκας, αλλά καλύπτει μικρότερη περιοχή.

5o στάδιο: Στήθος: έχει πλέον την ενήλικη μορφή του (15-16 χρόνια). Τριχοφυΐα εφηβαίου: όμοια με ενήλικης γυναίκaς, σε ποιότητα και ποσότητα.

Οι επιπτώσεις στο σώμα…

Η πρώιμη είσοδος στην εφηβεία (πριν τα 8 χρόνια) δεν προκαλεί κατά γενική ομολογία κάποια διαταραχή στην εξωτερική εμφάνιση. Η σημαντικότερη επίπτωση είναι ένα χαμηλότερο τελικό ύψος. Στη διάρκεια της εφηβείας παρατηρείται μια αλματώδης αύξηση των οστών, που καθορίζει το τελικό ύψος ενός ανθρώπου. Αν η εφηβεία είναι πρώιμη, οι χόνδροι μπορεί να πάρουν την τελική τους μορφή πιο γρήγορα. Αυτό συμβαίνει ωστόσο, μονάχα αν είναι πρώιμη και η εμφάνιση της πρώτης εμμήνου ρύσεως, καθώς τα οιστρογόνα καθορίζουν τη διαμόρφωση των χόνδρων.

…και στην ψυχή

Τα περισσότερα προβλήματα προκύπτουν από το γεγονός ότι τα κορίτσια βλέπουν ότι έχουν σώμα γυναίκας ενώ ουσιαστικά είναι ακόμα παιδιά. Μπορεί να αισθανθούν διαφορετικά από τις συνομήλικές τους και έτσι να απομονωθούν και να νιώθουν θλίψη και απογοήτευση. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να τα καθησυχάσουν οι γονείς και να προσπαθήσουν να τους εξηγήσουν ότι όλα είναι φυσιολογικά και να τα παροτρύνουν να εκφράσουν τα αισθήματά τους.

Ο ρόλος της διατροφής

Δεν είναι ακόμα σαφές για ποιους λόγους αναπτύσσονται τόσο νωρίς τα σημερινά κορίτσια. Ορισμένοι παράγοντες, ωστόσο, φαίνεται πως παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των εφηβικών χαρακτηριστικών: πρώτα απ’ όλα η διατροφή, και ειδικότερα μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρές τροφές, που οδηγούν σε αύξηση του βάρους. Η παρουσία λίπους στο σώμα, τείνει να αυξάνει τη συγκέντρωση οιστρογόνων, δηλαδή των γυναικείων σεξουαλικών ορμονών. Τα οιστρογόνα παράγονται από το λιπώδη ιστό και έτσι όταν μια γυναίκα αδυνατίζει είναι πολύ πιθανό να έχει διαταραχές στον κύκλο της, λόγω της υπερβολικής έλλειψης αυτών των ορμονών. Αντίθετα, αν ένα κορίτσι είναι υπέρβαρο, η συγκέντρωση οιστρογόνων είναι αυξημένη, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη του μαστικού αδένα και της τριχοφυΐας.

Επιπλέον, το σωματικό λίπος παράγει λεπτίνη, μια ουσία που παρεμβαίνει στην εφηβική ηλικία και επηρεάζει τον υποθάλαμο. Μια υπερβολική συγκέντρωση λεπτίνης επηρεάζει τον οργανισμό, επιταχύνοντας τη διαδικασία ανάπτυξης των χαρακτηριστικών του φύλου των κοριτσιών.

Πρόσθετα και τηλεόραση

Πιθανά αίτια για την πρόωρη ανάπτυξη των κοριτσιών είναι και τα αποτελέσματα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως:

-Τα χημικά πρόσθετα

-Τα φυτοφάρμακα

Πολλές από αυτές τις ουσίες, όπως τα απολυμαντικά ή τα αναβολικά που χρησιμοποιούνται για την πάχυνση των ζώων, λειτουργούν όπως τα οιστρογόνα, επηρεάζοντας τα ορμονικά επίπεδα του οργανισμού.

Μια άλλη τάση των σημερινών παιδιών, που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξή τους, είναι η καθιστική ζωή. Οι νέοι περνούν πολλές ώρες την εβδομάδα μπροστά από την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, αποφεύγοντας τα σπορ και την κίνηση σε ανοιχτούς χώρους. Αυτή η τάση επηρεάζει το σωματικό τους βάρος, επηρεάζοντας έτσι έμμεσα και το επίπεδο των ορμονών στον οργανισμό τους.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε

Γενικά, δεν πρέπει να ανησυχούμε αν η κόρη μας εμφανίσει τα πρώτα σημάδια εφηβείας σε ηλικία 8-9 ετών. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να την καθησυχάσουμε, αν ταραχτεί από τις αλλαγές που παρατηρεί στο σώμα της. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αντίθετα, η πρώιμη εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως, μπορεί να αποτελεί ένδειξη μιας ορμονικής διαταραχής, ειδικά όταν συνοδεύεται από άλλες ενοχλήσεις, όπως:

-Υπερβολική αύξηση του βάρους

-Υπερβολική τριχοφυΐα στις μασχάλες και στο εφηβαίο

-Πολύ ανεπτυγμένο στήθος

-Πολύ λιπαρά μαλλιά

-Υπερβολική εφίδρωση

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να απευθύνεστε σε έναν ειδικό ενδοκρινολόγο, για να εντοπίσετε πιθανά προβλήματα στον υποθάλαμο και την υπόφυση, στις ωοθήκες ή στα επινεφρίδια. Ο γιατρός θα αποφασίσει αν θα υποβάλλει σε κάποιες εξετάσεις το κορίτσι, όπως:

-Ορμονικές μετρήσεις: μέσω της αιμοληψίας ο γιατρός μετρά τα ορμονικά επίπεδα, για να εντοπίσει πιθανές διαταραχές. Ειδικότερα, ελέγχει τη συγκέντρωση Fsh (ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη), Lh (ωχρινοτρόπος ορμόνη) και της προλακτίνης, για να καταλάβει αν ο υποθάλαμος και η υπόφυση λειτουργούν σωστά, τα επίπεδα οιστραδιόλης για να ελέγξει τη λειτουργία των ωοθηκών και τις ποσότητες προγεστερόνης και τεστοστερόνης, για να ελέγξει τη λειτουργία των επινεφριδίων.

-Υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας: πρόκειται για μια απλή και ανώδυνη εξέταση, που επιτρέπει στο γιατρό να μελετήσει τα εσωτερικά τοιχώματα της μήτρας και των ωοθηκών. Ο γυναικολόγος περνά το άκρο ενός σκάνερ, που είναι συνδεδεμένο με μια οθόνη και καλυμμένο με ένα ειδικό τζελ, πάνω στην κοιλιά του κοριτσιού και παρατηρεί τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων στην οθόνη.

Πιθανές θεραπείες

Αν δεν παρατηρηθούν συγκεκριμένα προβλήματα και συγκεκριμένες ανισορροπίες στον οργανισμό, το κορίτσι είναι καλά στην υγεία του και δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί σε κάποια θεραπεία.

Αντίθετα, πρέπει να επέμβουμε αν από τις εξετάσεις προκύψει:

-Μια κύστη στις ωοθήκες: γενικά, καλό είναι να την κρατάμε υπό έλεγχο με περιοδικές επισκέψεις στο γιατρό για να βεβαιωθούμε ότι δεν έχει αυξηθεί ο όγκος της. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί μέσω μιας χειρουργικής επέμβασης. Συνήθως γίνεται με λαπαροσκοπική μέθοδο, δηλαδή μέσω μικρών τομών στην κοιλιά από τις οποίες περνούν λεπτά χειρουργικά εργαλεία και μια μικροσκοπική κάμερα συνδεδεμένη με μια εξωτερική οθόνη, πάνω στην οποία βλέπει ο χειρουργός το πεδίο στο οποίο πρέπει να κινηθεί. Η ανάρρωση είναι άμεση και οι ουλές δεν είναι μεγάλες.

-Μια ανισορροπία στις ορμόνες Fsh και Lh ή στα οιστρογόνα: η πρώιμη εφηβεία μπορεί να συνοδεύεται από υπερβολική συγκέντρωση Fsh και Lh ή οιστρογόνων στο αίμα. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, χορηγούνται τα λεγόμενα αντιορμονικά φάρμακα, που μειώνουν τα επίπεδά τους.

Μπορούμε να το προλάβουμε;

Για να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων ενοχλήσεων, που οδηγούν σε πρώιμη εφηβεία μπορούμε να:

-Παρακινήσουμε τα κορίτσια να κινούνται και να ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή: η καθιστική ζωή και η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών τροφίμων οδηγεί στην παχυσαρκία και κατά συνέπεια στις ορμονικές διαταραχές

-Μειώσουμε τις ώρες που περνούν τα κορίτσια μπροστά από την τηλεόραση, τον υπολογιστή και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια: είναι μια συνήθεια που οδηγεί στην παχυσαρκία

-Παρατηρούμε την ανάπτυξη των κοριτσιών και να καταφεύγουμε στον παιδίατρο, αν κάτι μας ανησυχήσει.

Ελέγξτε το ύψος και το βάρος τους

Υπολογίστε το δείκτη μάζας σώματός τους (διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το ύψος σε εκατοστά), που για να είναι φυσιολογικός δεν πρέπει να ξεπερνά κάποιες τιμές.

Ειδικότερα, για τα αγόρια:

- 17,5 στην ηλικία των 6 ετών,

- 18 στην ηλικία των 7-8 ετών,

- 19 στην ηλικία των 9 ετών,

- 20 στην ηλικία των 10 ετών,

- 20,5 στην ηλικία των 11 ετών,

- 21 στην ηλικία των 12 χρόνων,

Στα κορίτσια

- 17 στην ηλικία των 6 ετών,

- 17,5 στην ηλικία των 7 ετών,

- 18 στην ηλικία των 8 ετών,

- 19 στην ηλικία των 9 ετών,