Καρδιακές Παθήσεις : Κατηγορίες και αντιμετώπιση

ΓΕΝΙΚΑ

Η καρδιά, όπως και όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος μπορεί να υποστεί κάποια βλάβη παροδική ή χρόνια, με αργή ή αιφνίδια εξέλιξη, απλώς ενοχλητική έως και θανατηφόρα. Κάποιες μορφές καρδιακών παθήσεων μπορούν να προληφθούν με τον κατάλληλο τρόπο ζωής και τη σωστή διατροφή, άλλες όμως είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν κι έχουν συχνά αποβαίνουν μοιραίες για την ανθρώπινη ζωή.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Κάποιες καρδιακές παθήσεις μπορεί να μην εμφανίσουν καθόλου συμπτώματα. Στην περίπτωση που εμφανίσουν θα πρόκειται για τα ακόλουθα, δεδομένου, όμως, ότι κάθε πάθηση έχει συνήθως ξεχωριστά. Σε γενικές γραμμές αναφέρονται τα παρακάτω:

• Ισχυρός πόνος στο στήθος που συχνά συνδέεται με στηθάγχη, περικαρδίτιδα ή έμφραγμα του μυοκαρδίου.
• Αίσθηση χτυπήματος – φτερουγίσματος στο στήθος.
• Αίσθημα ασφυξίας.
• Ζαλάδα, σωματική αδυναμία ή τάση λιποθυμίας.
• Κατακράτηση υγρών στα κάτω άκρα, την κοιλιά, τους πνεύμονες ή την καρδιά.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ ΟΤΑΝ...

• Πονάτε στο στήθος για αρκετή ώρα ή ανά τακτά χρονικά διαστήματα, διότι μπορεί να πρόκειται για οισοφαγίτιδα ή για έμφραγμα του μυοκαρδίου.
• Έχετε καρδιακές αρρυθμίες.
• Ζαλίζεστε και νιώθετε αδυναμία ή τάση για λιποθυμία.

ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Καρδιακές αρρυθμίες

Προκαλούνται όταν διαταράσσεται ο ομαλός φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς. Οι μορφές τους ποικίλλουν, όπως τα αίτια και ο τρόπος θεραπείας τους. Οι περισσότερες οφείλονται σε παθήσεις της καρδιάς, υπάρχουν όμως και κάποιοες που έχουν ανεξάρτητη ύπαρξη.

Στεφανιαία νόσος

Πρόκειται για την πάθηση που παρουσιάζεται συχνότερα απ’ όλες τις άλλες και συνίσταται σε απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών με αποτέλεσμα τη μείωση της ροής του αίματος και την αναπόφευκτη στέρηση οξυγόνου.

Η αιτία εμφάνισής της βρίσκεται συνήθως στην ύπαρξη αθηροσκλήρωσης και μπορεί να προκαλέσει συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, δηλαδή εξασθένιση της καρδιάς, στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ακόμη και θάνατο.

Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι έχοντες ιστορικό καρδιακής πάθησης στην οικογένειά τους, τα άτομα κυρίως ανδρικού φύλου ηλικίας 65 περίπου ετών χωρίς να εξαιρούνται αυτά του γυναικείου και οι πάσχοντες από διαβήτη. Στους σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισης καρδιακών παθήσεων κατατάσσονται η αρτηριακή υπέρταση, η κακή χοληστερόλη, που μπορούν, όμως, να ελεγχθούν, το κάπνισμα περιλαμβάνοντας τη νικοτίνη και τις χημικές ουσίες του τσιγάρου, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η παράλληλη έλλειψη σωματικής άσκησης, το έντονο στρες με τα παράγωγά του, όπως απελπισία, νευρικότητα και απώλεια ελέγχου.

Βαλβιδοπάθειες

 Η καρδιά διαθέτει τέσσερις βαλβίδες, μέσω των οποίων το αίμα μεταφέρεται στα διαμερίσματα και κατά συνέπεια στα αγγεία της. Η βαλβίδα που παρουσιάζει κάποια βλάβη, μπορεί να μην ανοίγει με αποτέλεσμα να εμποδίζει τη ροή του αίματος ή να μην κλείνει με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του αίματος. Τις περισσότερες φορές οι βλάβες των βαλβίδων οφείλονται σε καρδιοπάθειες ή άλλες φλεγμονές και αφορούν τις βαλβίδες που βρίσκονται στην αριστερή πλευρά της καρδιάς (την αορτική και μιτροειδή βαλβίδα).

Πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας

 Πρόκειται για την  πιο συχνά εμφανιζόμενη βαλβιδοπάθεια, κατά την οποία η βαλβίδα δεν κλείνει σωστά εξαιτίας της υπερτροφίας του μαστού με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του αίματος.

Ενδοκαρδίτιδα

 Πρόκειται για μια φλεγμονή του ιστού που καλύπτει το εσωτερικό των βαλβίδων και οφείλεται κυρίως σε σταφυλόκοκκο και στρεπτόκοκκο, δηλαδή σε βακτήρια που εισχωρούν στην καρδιά μετά από χειρουργική επέμβαση ή ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών. Η ενδοκαρδίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά ή με χειρουργική επέμβαση για αντικατάσταση των ελαττωματικών βαλβίδων, αν όμως δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο.

Ρευματική καρδιοπάθεια

 Πρόκειται για βλάβη στο καρδιακό μυ και τις βαλβίδες, που μπορεί να αντιμετωπιστεί με χρήση αντιβιοτικών. Συνήθως προκύπτει μετά από ρευματικό πυρετό και τα συμπτώματά της γίνονται αισθητά μετά από χρόνια. Στις επιπλοκές της εντάσσονται το φύσημα στην καρδιά, η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και η κολπική μαρμαρυγή.

Νοσήματα του περικαρδίου

Πρόκειται για παθήσεις του σάκου από μεμβράνη που περιέχει την καρδιά. Συνήθως οφείλεται σε περικαρδίτιδα, ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή τραυματισμό του περικαρδίου. Συχνά, της περικαρδίτιδας προηγούνται εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς και κύρια συμπτώματά της είναι η συσσώρευση στο περικάρδιο περισσότερου υγρού από το κανονικό, ο πυρετός και ο έντονος πόνος στο στήθος. Τις περισσότερες φορές υποχωρεί μόνη της αν και ο ασθενής μπορεί σε πιο σοβαρές περιπτώσεις να κάνει χρήση ασπιρίνης ή κορτικοστεροειδών.

Πρωτοπαθείς μυοκαρδιοπάθειες

Πρόκειται για τις παθήσεις που αφορούν το μυοκάρδιο, το οποίο όταν έχει κάποια βλάβη γίνεται πιο σκληρό ή πιο παχύ και αδυνατεί να αντλήσει αίμα. Στα αίτια εμφάνισής τους εντάσσονται οι νόσοι του συνδετικού ιστού, οι καρδιοπάθειες που έχουν την αιτία τους στην κληρονομικότητα, οι διαταραχές του μεταβολισμού, οι ιογενείς λοιμώξεις και η αντίδραση του οργανισμού στη λήψη κάποιων φαρμάκων, την έκθεση σε τοξίνες ή την κατανάλωση αλκοόλ.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στο στήθος, δύσπνοια, πρήξιμο των κάτω άκρων και ζάλη. Όταν φτάσουν στο σημείο να περιλαμβάνουν και αρρυθμίες, τότε η κατάσταση κρίνεται σοβαρή και μπορεί να αποβεί μοιραία. Αν, τέλος, η μυοκαρδιοπάθεια αντιμετωπιστεί εγκαίρως με κατάλληλη θεραπευτική αγωγή ή εγχείριση, μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας.

Συγγενείς καρδιοπάθειες

Έχει παρατηρηθεί ότι επτά στα χίλια παιδιά έρχονται στον κόσμο με μία η περισσότερες συγγενείς καρδιοπάθειες, γεγονός που οφείλεται σε ανωμαλία κατά τον σχηματισμό της καρδιάς στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτή η ανωμαλία μπορεί με τη σειρά της να οφείλεται σε γονίδια και περιβαλλοντικές συνθήκες μέσα στη μήτρα της μητέρας.

Οι συγγενείς καρδιοπάθειες συνδέονται με διάφορες χρωματοσωμικές ανωμαλίες, μεταξύ των οποίων και η υπαίτια για την εμφάνιση του συνδρόμου Down. Δεν αποκλείεται, επίσης, το παιδί να γεννηθεί με συγγενή καρδιοπάθεια, στην περίπτωση που η μητέρα νοσήσει με ιλαρά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Συμπτώματα δεν είναι σίγουρο ότι θα παρουσιαστούν. Κάποιες φορές γίνονται αισθητά μετά την ενηλικίωση. Οι ελαφρές περιπτώσεις υποχωρούν μόνες τους, ενώ οι σοβαρότερες μπορεί να οδηγήσουν και σε θάνατο. Οι περισσότερες, ωστόσο αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση.

Οι πιο συχνές ανωμαλίες είναι αυτές του διαφράγματος και αυτή της στένωσης της πνευμονικής αρτηρίας. Σ’ αυτές εντάσσονται, τέλος, και οι ανωμαλίες που προκαλούν μπλε χρώμα στα νεογνά, γεγονός που οφείλεται στην περίσσεια απο-οξυγονωμένου αίματος εξαιτίας της κακής οξυγόνωσης των σωματικών ιστών. Στην περίπτωση αυτή, τα άτομα δε ζουν πάνω από τη μέση ηλικία, αν και ποσοστό 90% των περιπτώσεων αυτών επιδέχεται χειρουργική διόρθωση. 

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Μετά τη λεπτομερή περιγραφή των συμπτωμάτων ακολουθεί φυσική εξέταση και μελέτη ιστορικού του ασθενούς. Έπειτα μπορεί να ζητηθεί να γίνει ακρόαση της καρδιάς για άκουσμα των καρδιακών φυσημάτων – ήχων. Αν τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την ύπαρξη καρδιακής νόσου, ο θεράπων γιατρός προχωράει σε ηλεκτροκαρδιογράφημα για καταγραφή της ηλεκτρικής καρδιακής δραστηριότητας και ακτινογραφίες με τομογραφία ή αγγειογραφία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η καλύτερη θεραπεία στην προκειμένη περίπτωση είναι εκείνη που συνδυάζει τις συμβατικές ιατρικές και εναλλακτικές μεθόδους.

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Συνήθως συνιστάται η αλλαγή στη διατροφή και τον τρόπο ζωής σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή και ίσως χειρουργική, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η υγεία του ασθενή, να ελεγχθούν μακροπρόθεσμα τα συμπτώματα και να τεθεί στη σωστή πορεία η διαδικασία της θεραπείας.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Οι μέθοδοι της εναλλακτικής ιατρικής συμβάλλουν κυρίως στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων και επικεντρώνονται στη σωστή δίαιτα και διατροφή, τα βότανα, τη σωματική άσκηση και τη μείωση του άγχους. Αρκετές απ’ αυτές τις μεθόδους λειτουργούν συμπληρωματικά με αυτές της συμβατικής ιατρικής. Πιο συγκεκριμένα:

► Σωματικές τεχνικές: συμβάλλουν στη χαλάρωση του σώματος και επομένως στη μείωση του στρες. Δοκιμάστε γιόγκα ή τσι – κουνγκ.

► Θεραπεία με χηλικούς παράγοντες: έχει μεγάλη εφαρμογή στις ΗΠΑ από άτομα που πάσχουν από αθηροσκλήρωση και στηθάγχη. Υπάρχουν τόσο υποστηρικτές της, όσο και επικριτές. Εκτιμήστε τις απόψεις τους και αποφασίστε.

► Κινέζικη ιατρική: με βάση τα συμπτώματα προτείνεται χρήση βοτάνων, μασάζ, βελονισμός και κατάλληλη διατροφή.

► Χειροπρακτική: προτείνονται συγκεκριμένοι σκελετικοί χειρισμοί, κατάλληλη δίαιτα και αλλαγή του τρόπου ζωής.

► Φυτοθεραπεία: αποτελεσματικά είναι κάποια βότανα, όπως η δακτυλίτιδα και ένα είδος κρίνου, που πρέπει, όμως να λαμβάνονται μόνο με συνταγή ειδικού φυτοθεραπευτή, καθώς μπορεί να έχουν επικίνδυνες παρενέργειες, ενώ συνιστάται επίσης το κράταιγο πάλι με έγκριση γιατρού.

►Ομοιοπαθητική: με βάση τον τρόπο εκδήλωσης της πάθησης, τα συμπτώματα που αυτή παρουσιάζει και τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά του ασθενή, ο γιατρός επιλέγει και χορηγεί το κατάλληλο σκεύασμα.

► Ψυχοσωματική ιατρική: δοκιμάστε γιόγκα, διαλογισμό και βιοανάδραση με σκοπό τη χαλάρωση, τη μείωση του στρες, της υπέρτασης και των καρδιακών αρρυθμιών.

► Τρόπος ζωής: κόψτε το κάπνισμα, ξεκινήσετε σωματική άσκηση και καταναλώνετε καθημερινά μικρή ποσότητα κρασιού. Όλα αυτά θα ενισχύσουν την καρδιά σας, θα μειώσουν το στρες και την υπέρταση και θα αυξήσει την καλή χοληστερόλη με αποτέλεσμα τη μείωση του ενδεχομένου εμφάνισης καρδιακής νόσου.

► Διατροφή: προτιμήστε τροφές με λιγότερη χοληστερόλη, κεκορεσμένα λίπη και αλάτι για διατήρηση χαμηλής αρτηριακής πίεσης και τροφές πλούσιες σε κάλιο, μαγνήσιο, λιπαρά οξέα, ιχθυέλαιο,  βιταμίνες Ε, Β, Β3 και συνένζυμο Q10. Τρώτε πολλά φρούτα, λαχανικά και δημητριακά και λιγότερα τηγανητά.