Νιώθετε Πείνα, Έξαψη, Λύπη Ή Κάτι Άλλο; Μάθετε Ποια Ορμόνη Μπορείτε Να…Κατηγορήσετε!

Οι ορμόνες είναι πολύ παρεξηγημένες… Τις κατηγορούμε για το προεμμηνοριακό σύνδρομο, για τις εξάψεις της εμμηνόπαυσης, τα σπυράκια που δε φεύγουν ποτέ και άλλα πολλά! Παρ’ όλα αυτά η δράση τους και η λειτουργία τους είναι πολύ πιο περίπλοκη από αυτά!

«Οι ορμόνες είναι οι αγγελιοφόροι του σώματος που πυροδοτούν πολλές λειτουργίες: από την πείνα μέχρι και τη ρύθμιση της θερμοκρασίας», λένε οι ενδοκρινολόγοι. «Λειτουργούν αρμονικά μεταξύ τους, ποτέ απομονωμένα και παράγονται σε κάθε σημείο του σώματος»! Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ορμόνες – και ακόμα περισσότερες ανακαλύπτονται κάθε τόσο. Μάθετε όμως ποιες είναι αυτές που μπορεί να επηρεάζουν την καθημερινή σας ζωή! Μελατονίνη, θυροξίνη, κορτιζόλη, ινσουλίνη κ.α.

Μελατονίνη (η ορμόνη του ύπνου)

 Εκκρίνεται από: την επίφυση του εγκεφάλου

Τι κάνει: Ο κυριότερος σκοπός της μελατονίνης είναι να ελέγχει τον ύπνο. Βοηθά τον οργανισμό μας να καταλάβει πότε είναι η ώρα να κοιμηθεί και πότε να ξυπνήσει. Το σκοτάδι σηματοδοτεί την έκκρισή της κάνοντάς σας να νιώθετε υπνηλία, ενώ όταν έρχεται το φως τα επίπεδά της πέφτουν «λέγοντας» στον εγκέφαλό σας ότι είναι η ώρα να ξυπνήσει και να προετοιμαστεί για τη νέα μέρα.

Πιθανά προβλήματα: Αν αναρωτιέστε γιατί το χειμώνα δεν έχετε ανεβασμένη διάθεση και κοιμάστε περισσότερο βρήκατε την απάντηση! Φταίει η μελατονίνη τα επίπεδα της οποίας ανεβαίνουν λόγω του ότι το σκοτάδι έρχεται νωρίς. Από την άλλη την άνοιξη που οι μέρες σταδιακά μεγαλώνουν και τα επίπεδα της μελατονίνης πέφτουν έχετε περισσότερη ενέργεια και διάθεση. Τέλος, σίγουρα έχετε ακούσει για το τζετ λαγκ, το οποίο προκαλείται όταν ταξιδεύετε σε διαφορετικές χρονικές ζώνες. Τότε συγχύζεται το βιολογικό μας ρολόι και διαταράσσεται η έκκριση της μελατονίνης επηρεάζοντας τον ύπνο σας, είτε με υπνηλία είτε με αϋπνία.

Βρείτε την ισορροπία: Αν έχετε πρόβλημα να κοιμηθείτε χρησιμοποιείστε μια μάσκα ύπνου για να αποκλείσετε το φως και να βοηθήσετε στην έκκριση μελατονίνης και να κοιμηθείτε. Αν από την άλλη δυσκολεύεστε να μείνετε ξύπνιοι χρησιμοποιείστε περισσότερο φως στους χώρους που περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας.

Θυροξίνη (η ορμόνη του μεταβολισμού)

 Εκκρίνεται από: το θυρεοειδή αδένα

Τι κάνει: Ο κυριότερος σκοπός της θυροξίνης είναι να ελέγχει το βαθμό στον οποίο μεταβολίζεται το φαγητό. Αυτή η λειτουργία με τη σειρά της επηρεάζει άλλες λειτουργίες, οι οποίες περιλαμβάνουν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και τα επίπεδα της ενέργειας.

Πιθανά προβλήματα: Ένας θυρεοειδής αδένας που υπολειτουργεί, δηλαδή όταν τα επίπεδα της θυροξίνης είναι πολύ χαμηλά, οδηγούν σε μια πάθηση που ονομάζεται υποθυρεοειδισμός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται η λειτουργία του μεταβολισμού και αυτό να σας οδηγεί σε λήθαργο αλλά και αύξηση του βάρους σας. Αντίθετα ένας υπερλειτουργικός θυρεοειδής που παράγει μεγαλύτερες ποσότητες θυροξίνης από το φυσιολογικό, αυξάνει το μεταβολισμό προκαλώντας μεγάλη απώλεια βάρους και δυσκολία στον ύπνο.

Βρείτε την ισορροπία: Με μια μόνο απλή εξέταση αίματος θα διαπιστώσει ο γιατρός σας τη λειτουργία του θυρεοειδούς σας. Αν διαπιστωθούν αποκλείσεις από τις φυσιολογικές τιμές της ορμόνης, τότε σίγουρα ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει με πιο τρόπο θα ελέγξετε τα επίπεδα των ορμονών σας.

Κορτιζόλη (η ορμόνη του άγχους)

 Εκκρίνεται από: από το φλοιό των επινεφριδίων

Τι κάνει: Η ορμόνη αυτή έχει καλές προθέσεις αφού εκκρίνεται για να βοηθά το σώμα να αντεπεξέλθει σε καταστάσεις άγχους. Στη συνέχεια πυροδοτεί την απελευθέρωση της αποθηκευμένης ζάχαρης στο αίμα για αυξημένη ενέργεια, μικρή ευαισθησία στον πόνο και πιο διαυγή εγκεφαλική λειτουργία. Δρα σε συνδυασμό με την αδρεναλίνη, η οποία επίσης εκκρίνεται από τα επινεφρίδια, η οποία βοηθά τον οργανισμό να κινητοποιήσει όλες τις πηγές ενέργειάς του, σε περιπτώσεις έντονης δραστηριότητας και άγχους.

Πιθανά προβλήματα: Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως άγχος, υψηλή αρτηριακή πίεση και εξασθενημένη μνήμη. Παράλληλα έχει συνδεθεί και με υπεργλυκαιμία (υψηλά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα), η οποία μπορεί να κάνει τα κύτταρα του σώματος ανθεκτικά στην ινσουλίνη, προκαλώντας διαβήτη τύπου 2 και αύξηση του βάρους. Σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης, η κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει και δυσκολίες στην πέψη.

Βρείτε την ισορροπία: Το σημαντικό είναι να κάνετε μια προσπάθεια να διαχειριστείτε το άγχος σας. Επειδή όμως δε γίνεται να αποφεύγεται πάντα τις αγχώδεις καταστάσεις, ο διαλογισμός, η γιόγκα και άλλοι τρόποι χαλάρωσης μπορούν να σας βοηθήσουν να βρείτε ηρεμία και να μειώσετε τα επίπεδα της κορτιζόλης.

Οιστρογόνα (η θηλυκή ορμόνη)

Εκκρίνεται από: τις ωοθήκες, μέχρι την εμμηνόπαυση. Στη συνέχεια το σώμα εξακολουθεί να εκκρίνει μικρότερες ποσότητες από τα επινεφρίδια.

Τι κάνει: Είναι η γυναικεία ορμόνη. Αυτή που δημιουργεί το στήθος, που αποθηκεύει το λίπος στους γοφούς, αλλά κυρίως προστατεύει την καρδιά και τα οστά και χαρίζει ομαλό κύκλο. Παράλληλα τα οιστρογόνα επηρεάζουν την ποιότητα της επιδερμίδας και των μαλλιών, πράγμα που μπορεί να εξηγήσει γιατί οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν πιο λαμπερά μαλλιά και δέρμα, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι πιο ψηλά.

Πιθανά προβλήματα: Οι ορμόνες του εγκεφάλου ελέγχουν τα επίπεδα των ορμονών στις ωοθήκες αλλά κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου οι ωοθήκες ανταποκρίνονται όλο και λιγότερο μειώνοντας την παραγωγή οιστρογόνων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αποθήκευση του λίπους στην κοιλιά, στην ξηρότητα της επιδερμίδας και στη μείωση της λάμψης και της υγείας των μαλλιών, καθώς και κατάθλιψη, αφού τα επίπεδα τω οιστρογόνων συνδέονται άμεσα με τη διάθεση. Τέλος χάνεται και η προστασία του οργανισμού στην καρδιά και στα οστά, αυξάνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και οστεοπόρωση.

Βρείτε την ισορροπία: Δεν υπάρχει μαγικό χάπι που να βοηθά το σώμα να παράγει πάντα οιστρογόνα. Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι με σωστή διατροφή και άσκηση να διατηρήσετε την υγεία σας και να μειώσετε τις πιθανότητες για παθήσεις της καρδιάς ή των οστών.

Ινσουλίνη (η ορμόνη του σακχάρου)

Εκκρίνεται από: το πάγκρεας

Τι κάνει: Η ινσουλίνη παράγεται από τον οργανισμό σε απάντηση της απότομης αύξησης του σακχάρου στο αίμα μετά το φαγητό. Στόχος της είναι να «τοποθετήσει» το επιπλέον σάκχαρο του αίματος μέσα στα διάφορα κύτταρα του οργανισμού προκειμένου να χρησιμοποιηθεί είτε ως καύσιμο, είτε να μετατραπεί σε λίπος και να αποθηκευτεί.

Πιθανά προβλήματα: Όταν το σώμα δεν έχει την ικανότητα να παράγει ινσουλίνη, τότε προκαλείται διαβήτης. Υπάρχουν 2 παθήσεις διαβήτη, τύπου 1 και τύπου 2. Στην πρώτη περίπτωση το σώμα με κάποιους μηχανισμούς καταστρέφει το μέρος του πάγκρεας όπου παράγεται η ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται μεγάλη ποσότητα σακχάρου στο αίμα. Στο διαβήτη τύπου 2, γνωστός ως διαβήτη ενηλίκων, το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη αλλά το σώμα αδυνατεί να τη χρησιμοποιήσει σωστά.

Βρείτε την ισορροπία: Εάν πάσχετε από διαβήτη τύπου 1 θα το ρυθμίσετε κάνοντας ενέσεις ινσουλίνης και ακολουθώντας συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής. Από την άλλη αν πάσχετε από διαβήτη τύπου 2 μπορείτε να το ρυθμίσετε, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού σας, με διατροφή, χάπια ή και ενέσεις ινσουλίνης ακόμα.

Ανδρογόνα (η αρσενική ορμόνη)

 Εκκρίνεται από: τις ωοθήκες και τα επινεφρίδια

Τι κάνει: Μπορεί να νομίζετε ότι τα ανδρογόνα είναι οι μόνο αρσενικές ορμόνες, μία από τις οποίες είναι και η τεστοστερόνη, αλλά παράγονται και στο θηλυκό σώμα. Βοηθούν να διατηρούνται γερά κόκαλα και μύες, ενώ συγχρόνως παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάθεση, στην ενέργεια και στη λίμπιντο.

Πιθανά προβλήματα: Τα επίπεδα των ανδρογόνων μειώνονται με την πάροδο των χρόνων. Έτσι στην ηλικία των 40 παράγονται πολύ μικρότερες ποσότητες ανδρογόνων απ’ ότι στα 20, γι’ αυτό το λόγω και σ’ εκείνη την ηλικία μειώνεται η λίμπιντο. Από την άλλη η υπερβολική παραγωγή ανδρογόνων στη γυναίκα προκαλεί σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, δηλαδή τριχοφυΐα, ακμή, ασταθή κύκλο κ.λπ. Στον άνδρα η τεστοστερόνη, μια από τις ορμόνες των ανδρογόνων, έχει συνδεθεί με την τριχόπτωση.

Βρείτε την ισορροπία: Εάν πάσχετε από τριχόπτωση, είτε είστε άντρας είτε γυναίκα θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας ο οποίος θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία. Εάν από την άλλη πάσχετε από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, τότε με μια εξέταση αίματος θα διαπιστώσετε ποιες ορμόνες είναι πάνω από τα φυσιολογικό και πιθανότατα θα τις ελέγξετε παίρνοντας αντισυλληπτικό χάπι.

Προγεστερόνη (η ορμόνη της γονιμότητας)

Εκκρίνεται από: τις ωοθήκες, τον πλακούντα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κάποια ποσότητα από τα επινεφρίδια.

Τι κάνει: Ακόμα μια θηλυκή ορμόνη, η οποία δρα παράλληλα με τα οιστρογόνα. Η προγεστερόνη αυξάνεται κατά τη διάρκεια της

ωοθυλακιορρηξίας (ωορρηξίας δηλαδή) και είναι ζωτικής σημασίας για τη σύλληψη, καθώς δημιουργεί μια παχιά επένδυση στη μήτρα (το ενδομήτριο), που διευκολύνει  την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στα τοιχώματά της κατά τις πρώτες ημέρες της εγκυμοσύνης και την ανάπτυξή του..

Πιθανά προβλήματα: Προβλήματα με την προγεστερόνη μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στη σύλληψη ή δυσκολία στη διατήρηση της εγκυμοσύνης (αποβολές). Αργότερα κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου που η παραγωγή των οιστρογόνων μειώνεται, ταυτόχρονα μειώνεται και της προγεστερόνης οδηγώντας σε όλα τα ενοχλητικά συμπτώματα, όπως νυχτερινή εφίδρωση, εξάψεις και διαταραχές της διάθεσης.

Βρείτε την ισορροπία: Σε συμφωνία με το γιατρό σας θα βρείτε τη σωστή για εσάς βοήθεια ώστε να ελέγξετε τις ορμόνες σας. Συνήθως γίνονται με αντισυλληπτικό χάπι, με ορμονθεραπεία και φυσικά με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής.