Από την αρχή της πανδημίας κανένας γιατρός στις ελληνικές τηλεοράσεις δεν έχει μιλήσει για τον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος όσον αφορά στην προστασία μας από τον COVID-19. Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι κάποιες βιταμίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά μπορούν να μας προφυλάξουν από τον COVID-19, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Βιταμίνη D
Ο δρ Michael Holick, καθηγητής ιατρικής, φυσιολογίας και βιοφυσικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, είναι ένας από τους πιο ειδικούς παγκοσμίως στη βιταμίνη D και στην επίδρασή της στην ανθρώπινη υγεία.
Ο Holick από τον Σεπτέμβριο του 2020 έλεγε ότι μια επαρκής ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο προσβολής του κορονοϊού κατά 54%. Ο Holick και οι συνεργάτες του μελέτησαν δείγματα αίματος από το Quest Diagnostics περισσότερων από 190.000 Αμερικανών και από τις 50 πολιτείες και διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D είχαν 54% υψηλότερη θετικότητα COVID σε σύγκριση με εκείνους με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα. Ο κίνδυνος προσβολής από τον κορονοϊό συνέχισε να μειώνεται καθώς αυξάνονταν τα επίπεδα της βιταμίνης D, σύμφωνα με τη μελέτη. «Όσο υψηλότερη ήταν η κατάσταση της βιταμίνης D, τόσο μικρότερος ήταν ο κίνδυνος», δήλωσε ο Holick (1). Η βιταμίνη D καταστέλλει την υπερβολική απελευθέρωση κυτοκινών που μπορεί να παρουσιαστεί ως καταιγίδα κυτοκινών, μια κοινή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας που σχετίζεται με τον COVID.
Από τότε που δημοσιεύτηκε αυτή η μελέτη του Holick έχουν δημοσιευτεί πολλές άλλες μελέτες που δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο βαριάς νόσησης από COVID-19 και εισαγωγής σε ΜΕΘ. Πρόσφατα, στις 17 Ιουνίου του 2021 δημοσιεύθηκε μελέτη στο Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism μελέτη με τίτλο «Η ανεπάρκεια βιταμίνης D σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο νοσηλείας από το COVID-19: μια αναδρομική μελέτη ασθενών-μαρτύρων» κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «Η ανεπάρκεια βιταμίνης D σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο νοσηλείας στο COVID-19. Η ευρεία μέτρηση της 25(OH)D στον ορό και η αντιμετώπιση τυχόν ασυνεπής ανεπάρκειας ή έλλειψης μέσω εξετάσεων μπορεί να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο» (2). Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 30 Ιουλίου 2021 στο Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology τονίζει τη σημασία της βιταμίνης D στην πρόληψη και αντιμετώπιση του COVID-19. Η μελέτη έχει τίτλο: «Η εποχή του COVID-19 υπενθυμίζει τη σημασία της εξασφάλισης επαρκούς κατάστασης βιταμίνης D στον γενικό πληθυσμό» (3). Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2021 στο περιοδικό Wiener Klinische Wochenschrift συμπέρανε ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ σοβαρής ανεπάρκειας βιταμίνης D και ποσοστού θνησιμότητας πληθυσμού από το COVID-19 στην Ευρώπη (4). Για να ανακτήσουν τα δεδομένα για τα επίπεδα της βιταμίνης D, οι συγγραφείς ανέλυσαν τα δεδομένα του πληθυσμού της βιταμίνης D στην Ευρώπη που συλλέχθηκαν από τη δήλωση της European Calcified Tissue Society (ECTS) του 2019 σχετικά με την κατάσταση της βιταμίνης D που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Endocrinology. Υπήρχαν σύνολα δεδομένων από 10 χώρες που πληρούσαν τα κριτήρια και αναλύθηκαν. Η σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D ορίστηκε ως 25(OH)D μικρότερη από 25 nmol/L (10 ng/dL). Η ανάλυση έδειξε ότι ο υψηλότερος επιπολασμός σοβαρής ανεπάρκειας βιταμίνης D σχετίζεται με αυξημένη θνησιμότητα. Οι συγγραφείς συνιστούν παγκόσμια εξέταση για ανεπάρκεια βιταμίνης D και περαιτέρω έρευνα για τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε τυχαιοποιημένες μελέτες ελέγχου, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πιθανή θεραπεία ή πρόληψη του COVID-19.
Τα ιδανικά επίπεδα για ένα καλό ανοσοποιητικό σύστημα είναι 50-80 ng/dL. Αν έχετε βιταμίνη D χαμηλότερη από 50 ng/dL, μπορείτε να παίρνετε καθημερινά 5000 IU βιταμίνης D για μερικούς μήνες. Αν νοσήσετε από COVID-19, αλλά δεν παίρνατε προηγουμένως βιταμίνη D (και έχετε ανεπάρκεια βιταμίνης D), μπορείτε να πάρετε για μερικές μέρες πολύ υψηλές δόσεις βιταμίνης D, για να αποτρέψετε την καταιγίδα κυτοκινών, και στη συνέχεια να μειώσετε σταδιακά τη δόση. Αν παίρνετε για πολύ καιρό βιταμίνη D, θα πρέπει να παίρνετε μαζί και βιταμίνη Κ2. Η βιταμίνη Κ αντενδείκνυται σε όσους παίρνουν αντιπηκτικά.
Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC)
Τον Ιούλιο του 2020 δημοσιεύθηκε μελέτη η οποία υποστήριζε ότι η Ν-ακετυλοκυστεΐνη, η οποία αυξάνει τα επίπεδα της γλουταθειόνης, μπορεί να είναι χρήσιμη στην πρόληψη και θεραπεία του COVID-19 (5). Όπως έδειξε αυτή η μελέτη, η ενδογενής ανεπάρκεια της γλουταθειόνης είναι η πιο πιθανή αιτία σοβαρών εκδηλώσεων και θανάτου σε ασθενείς με COVID-19.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Infectious Disease επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα της Ν-ακετυλοκυστεΐνης στη θεραπεία του COVID-19. Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη φαίνεται να ανακόπτει την επιδείνωση των πασχόντων από COVID-19, μειώνοντας τον κίνδυνο διασωλήνωσης και θανάτου. Αυτό ανακοίνωσαν Έλληνες ερευνητές που διεξάγουν τη σχετική μελέτη (6). Όπως τονίζουν οι Έλληνες γιατροί, προσέθεσαν την Ν-ακετυλοκυστεΐνη στην φαρμακευτική αγωγή που χορηγούσαν σε 42 ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία από COVID-19. Η χορήγηση του φαρμάκου γινόταν από το στόμα, 600 mg δύο φορές την ημέρα, επί 14 ημέρες. Τις εκβάσεις των ασθενών αυτών συνέκριναν με εκείνες 40 άλλων ασθενών, οι οποίοι λάμβαναν την καθιερωμένη θεραπεία.
Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη διατίθεται ως φαρμακευτικό σκεύασμα που χορηγείται ως αποχρεμπτικό στη βρογχίτιδα, αλλά πωλείται και ως διατροφικό συμπλήρωμα. Η δοσολογία είναι 600 mg δυο φορές την ημέρα με άδειο στομάχι.
Άλλες βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά
Εκτός από τη βιταμίνη D και τη Ν-ακετυλοκυστεΐνη, άλλα διατροφικά συμπληρώματα που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη κατά του COVID-19 είναι η βιταμίνη C (1000 mg μία ή δύο φορές την ημέρα) και ο ψευδάργυρος (50 mg). Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει το ιχθυέλαιο, γιατί αποτρέπει την καταιγίδα κυτοκινών, μια κοινή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας που σχετίζεται με τον COVID. Δεν υπάρχουν όμως αρκετές κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιώσουν τη δράση των τριών αυτών διατροφικών συμπληρωμάτων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Kaufman HW, Niles JK, Kroll MH, Bi C, Holick MF. SARS-CoV-2 positivity rates associated with circulating 25-hydroxyvitamin D levels. PLoS One. 2020 Sep 17;15(9):e0239252.
2. Jude EB, Ling SF, Allcock R, Yeap BXY, Pappachan JM. Vitamin D deficiency is associated with higher hospitalisation risk from COVID-19: a retrospective case-control study. J Clin Endocrinol Metab. 2021 Jun 17:dgab439.
3. Annweiler C. The COVID-19 era recalls the importance of ensuring sufficient vitamin D status in the general population [published online ahead of print, 2021 Jul 30]. J Steroid Biochem Mol Biol. 2021;105959.
4. Pugach IZ, Pugach S. Strong correlation between prevalence of severe vitamin D deficiency and population mortality rate from COVID-19 in Europe. Wien Klin Wochenschr. 2021 Apr;133(7-8):403-405.
5. Polonikov A. Endogenous deficiency of glutathione as the most likely cause of serious manifestations and death in COVID-19 patients. ACS Infect. Dis. 2020, 6, 7, 1558–1562.
6. Assimakopoulos SF, Aretha D, Komninos D, et al. N-acetyl-cysteine reduces the risk for mechanical ventilation and mortality in patients with COVID-19 pneumonia: a two-center retrospective cohort study. Infect Dis (Lond). 2021 Jun 29:1-8.
Του Μάριου Δημόπουλου*
*Ο Μάριος Δημόπουλος έχει σπουδάσει φυσικοπαθητική (naturopathy). Είναι μέλος της American Naturopathic Medical Association (Αμερικανική Φυσικοπαθητική Ιατρική Ένωση), μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition (Αμερικανικό Συμβούλιο Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφολογίας), μέλος της American Association of Drugless Practitioners (Αμερικανική Ένωση Επαγγελματιών Μη Φαρμακευτικής Θεραπευτικής), μέλος της American Association of Nutritional Consultants (Αμερικανική Ένωση Διατροφικών Συμβούλων), μέλος της Canadian Association of Natural Nutritional Practitioners (Καναδικού Συνδέσμου Φυσικών Διατροφικών Θεραπευτών), μέλος της Association for Natural Medicine in Europe (Εταιρεία για τη Φυσική Ιατρική στην Ευρώπη), μέλος της Society of Complementary, Alternative and Holistic Practitioners (Εταιρείας Συμπληρωματικών, Εναλλακτικών και Ολιστικών Θεραπευτών) και μέλος του Επαγγελματικού Σωματείου Συμπληρωματικής Ιατρικής και Ανθρωπιστικών Σπουδών (Ε.Σ.Σ.Ι.Α.Σ.). Κατέχει πτυχίο Doctor of Naturopathy (Δόκτωρ Φυσικοπαθητικής) και συνεχίζει τις σπουδές για Master και PhD in Integrative Medicine (μεταπτυχιακό και διδακτορικό στην Ενιαία-Ολιστική Ιατρική). Είναι Πιστοποιημένος Διατροφικός Σύμβουλος (Certified Nutritional Consultant) στις ΗΠΑ από την American Association of Nutritional Consultants (Αμερικανική Ένωση Διατροφικών Συμβούλων). Είναι συγγραφέας 35 βιβλίων για θέματα υγείας και διατροφής.
