Τα Μυστικά Για Την Υγεία Του Ήπατος

ΤΟ ΗΠΑΡ ΚΑΙ Η ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ

Το ήπαρ παίρνει ανεπιθύμητα απόβλητα και τοξίνες που έχουν απορροφηθεί στο αίμα από εντερικά βακτήρια, ρύπους και άλλες πηγές και τα μετατρέπει σε συστατικά που μπορούν να απεκκρίνονται εύκολα. Η αποτελεσματικότητα όμως με την οποία το ήπαρ ενός ατόμου μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά μπορεί να διαφέρει έως και 60 φορές. Έτσι θεωρητικά ένα άτομο που καπνίζει 60 τσιγάρα την ημέρα και του οποίου το ήπαρ είναι πολύ αποτελεσματικό στην αποτοξίνωση των καρκινογόνων συστατικών στον καπνό των τσιγάρων, για παράδειγμα, μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να πάθει καρκίνο από ό, τι ένα άλλο που καπνίζει μόνο ένα τσιγάρο την ημέρα ή κάποιον που είναι παθητικός καπνιστής, αλλά έχει ένα ιδιαίτερα αναποτελεσματικό ήπαρ.

Τοξίνες

Αυτά είναι συστατικά τα οποία, αν είναι παρόντα σε υπερβολικές ποσότητες, μπορεί να έρχονται σε σύγκρουση με τη λειτουργία του σώματος.

Το σώμα πρέπει να εκκρίνει τα βλαβερά απόβλητα και τις τοξίνες όσο το δυνατόν γρηγορότερα για να τις αποτρέψει να παρέμβουν στις λειτουργίες του. Πολλές όμως τοξίνες δεν μπορούν άμεσα να εκκριθούν – είτε επειδή τα νεφρά τις στέλνουν πίσω στο αίμα είτε επειδή δεν διαλύονται στο νερό. Η δουλειά του ήπατος είναι να τις αλλάξει βήμα βήμα έως ότου αυτές διαλυθούν στο νερό και έτσι να μπορούν να εκκριθούν στα ούρα. Συνήθως περιγράφουμε αυτή τη δουλειά ως «αποτοξίνωση», αλλά αυτό δεν είναι αυστηρά ακριβές, διότι μερικά απαραίτητα ενδιάμεσα βήματα της δουλειάς του ήπατος μπορούν να κάνουν ένα χημικό περισσότερο τοξικό από ό, τι ήταν αρχικά. Ο ακριβής όρος είναι ο βιομετασχηματισμός – η μεταμόρφωση ενός συστατικού σε άλλο, πιο εκκρίσιμο, συνήθως ένα οξύ.

Πώς το ήπαρ διασπά τις τοξίνες

Υπάρχουν δύο κύρια στάδια της αποτοξίνωσης του ήπατος, γνωστά ως Φάση I και Φάση II. Στη Φάση I τα ανεπιθύμητα χημικά συνδυάζονται με οξυγόνο. Αυτό μπορεί να τα κάνει πιο τοξικά, έτσι αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη C, τα φλαβονοειδή και τα βασιζόμενα στο σελήνιο ένζυμα πρέπει να είναι παρόντα σε επαρκείς ποσότητες για να εξουδετερώσουν το οξυγόνο. Στη Φάση II οι τοξίνες συνδυάζονται ή αντιδρούν με μια ποικιλία άλλων βοηθητικών αποτοξινωτικών, όπως:

-ινδόλες από το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το κουνουπίδι και το λάχανο

- θειικό άλας

- ακετυλο-ομάδες

- γλυκουρονικό οξύ

- αμινοξέα (πρωτεΐνη)

Βήμα βήμα οι τοξίνες μετατρέπονται σε «ενδιάμεσα» και έπειτα σε οξέα. Λόγω του ότι αυτά τα οξέα είναι υδατοδιαλυτά, μπορούν να εξαχθούν από το αίμα μέσω των νεφρών και να εκκριθούν στα ούρα.

Η αποτοξίνωση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς πρωτεΐνη. Τα πιο σημαντικά αμινοξέα που περιλαμβάνονται στην αποτοξίνωση είναι:

- Κυστεΐνη: βοηθά στην αποτοξίνωση από τον υδράργυρο, τον μόλυβδο και το αρσενικό, την παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη), τα στεροειδή, τα σντισυλληπτικά χάπια, βαφές τροφίμων ανιλίνης, τερπένια, φαινόλες και τυραμίνη.

- Γλουταθειόνη: βοηθά στην αποτοξίνωση από την πενικιλλίνη, την τετρακυκλίνη, τα προϊόντα πετρελαίου (συμπεριλαμβανομένου του καπνού ντίζελ), τα τοξικά μέταλλα, τις βακτηριακές τοξίνες και το αλκοόλ.

- Μεθειονίνη: βοηθά στη διάσπαση της υπερβολικής ισταμίνης και των ορμονών και στην αποτοξίνωση από φαινόλες, θειώδη (sulphites), υποχλωριώδη άλατα, μορφίνη, παρακουάτ (ένα τοξικό ζιζανιοκτόνο), υδράργυρο, μόλυβδο και αρσενικό.

- Γλυκίνη: βοηθά στην αποτοξίνωση από φαινόλες, ασπιρίνη, τολουΐνη, ξυλόλιο, βενζόλιο, συντηρητικά βενζοϊκού και χολικά οξέα.

- Ταυρίνη: βοηθά στην αποτοξίνωση από συστατικά χλωρίου (συμπεριλαμβανομένου του τετραχλωράνθρακα) και στην αποτροπή του σχηματισμού τοξικών αλδεΰδων, όπως ακεταλδεΰδη.

Πρόγραμμα αναζωογόνησης του ήπατος

Βήμα 1

Τακτική καθημερινή κίνηση του εντέρου με:

Κλύσματα

Αλεσμένο λιναρόσπορο ή ψύλλιο (ένα κουταλάκι του γλυκού σε ένα μεγάλο ποτήρι νερό)

Άλατα Epsom (ένα κουταλάκι του γλυκού σε ένα μεγάλο ποτήρι νερό) ή οξείδιο μαγνησίου (μισό κουταλάκι του γλυκού σε ένα μεγάλο ποτήρι νερό)

Ήπια καθαρτικά βότανα (όπως cascara sagrada) (όχι για μακρόχρονη χρήση)

Βρομελίνη με τα γεύματα (Η κακή πέψη μπορεί να συμβάλλει σε δυσκοιλιότητα)

Βήμα 2

Αποφυγή αλκοόλ, προσθέτων τροφίμων, επεξεργασμένων υδατανθράκων και άλλων επεξεργασμένων τροφίμων. Αποφυγή χυμού γκρέιπφρουτ (Ο χυμός γκρέιπφρουτ εμποδίζει τα αποτοξινωτικά ένζυμα του ήπατος και αναχαιτίζει την αποτοξίνωση Φάσης I του ήπατος). Οι ακόλουθες τροφές και ποτά θα πρέπει να καταναλώνονται συχνά:

Βολβοί παντζαριών και χυμός από βολβούς παντζαριών (Αυτές οι τροφές ενθαρρύνουν το ήπαρ να παράγει χολή και διεγείρουν την απορροή της χολής στη χοληδόχο κύστη. Τα απόβλητα που έχουν διαλυθεί στη χολή μπορούν μετά γρήγορα να φτάσουν στο έντερο, και μετά μια κίνηση του εντέρου, δηλαδή μια κένωση, θα τα καθαρίσει από το σώμα).

Αγκινάρες, κάρδαμο, ραπανάκια και χυμό από ραπανάκια (Έχουν την ίδια δράση με αυτή των βολβών παντζαριών).

Καφές από ταραξάκο/πικραλίδα και τσάι μέντας (Έχουν την ίδια δράση με αυτή των βολβών παντζαριών).

Κουρκουμάς (Ο κουρκουμάς έχει πολυάριθμες ευεργετικές επιδράσεις στο ήπαρ, όπως στο να το προστατεύει από τη φλεγμονή. Ενθαρρύνει επίσης το ήπαρ να παράγει χολή και να μη μένει η χολή στάσιμη στη χοληδόχο κύστη).

Μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι και λαχανάκια Βρυξελλών (Οι ινδόλες αυτών των λαχανικών βοηθούν το ήπαρ να παρασκευάσει αποτοξινωτικά ένζυμα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που διασπάνε τα υπερβολικά οιστρογόνα).

Ηλιόσποροι, βρώμη και βραζιλιάνικα φιστίκια (Είναι καλές πηγές κυστεΐνης και μεθειονίνης).

Μύρτιλλα και βατόμουρα (Βοηθούν στην πρόληψη του σχηματισμού ενδιάμεσων τοξινών, ενώ το ήπαρ εργάζεται).

Βήμα 3

Τα ακόλουθα συμπληρώματα και βότανα θα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά:

Μαγνήσιο 300 mg (Η τοξικότητα, ιδιαίτερα από υδράργυρο, εξασθενεί την αφομοίωση του μαγνησίου μέσα στα κύτταρα, έτσι η λήψη έξτρα μαγνησίου σε μορφή διατροφικού συμπληρώματος είναι απαραίτητη).

Ν-ακετυλοκυστεΐνη 500 mg και μεθειονίνη 1000 mg (Ηπατοπροστατευτικά αμινοξέα τα οποία βοηθούν επίσης στην παρασκευή ταυρίνης και γλουταθειόνης).

Λιποϊκο οξύ 100 mg (Βοηθά στη διατήρηση της γλουταθειόνης, η οποία είναι πολύ χαμηλή σε ένα τοξικό σώμα).

Σιλυμαρίνη από το γαϊδουράγκαθο 100-300 mg (Διεγείρει τη χοληδόχο κύστη. Έχει προστατευτική και επιδιορθωτική επίδραση στα ηπατικά κύτταρα).

Βιταμίνη C και φλαβονοειδή (Βοηθά στην πρόληψη του σχηματισμού ενδιάμεσων τοξινών, ενώ το ήπαρ εργάζεται).

Λεκιθίνη σε κόκκους 1 κουταλιά της σούπας (Βοηθά τις μεμβράνες των ηπατικών κυττάρων να εκκρίνουν τοξίνες που θα μπορούσαν να τις βλάψουν).

Βήμα 4

Οι τακτικές σάουνες βοηθούν το ήπαρ ενθαρρύνοντας την έκκριση τοξινών μέσω του δέρματος.

ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΛΙΠΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

Η λιπώδης νόσος του ήπατος προκαλείται από τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Υπάρχουν δύο τύποι λιπώδους ηπατικής νόσου: η αλκοολική και η μη αλκοολική. Η αλκοολική λιπώδης ηπατική νόσος προκαλείται από την έντονη χρήση αλκοόλ. Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος δεν σχετίζεται με τη χρήση αλκοόλ. Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Με την πάροδο του χρόνου, η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος μπορεί να εξελιχθεί σε μια φλεγμονώδη κατάσταση που ονομάζεται μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, η οποία μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα υγείας.

Αποφύγετε την παχυσαρκία και τον διαβήτη

Παλαιότερα η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος ήταν σπάνια πάθηση, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί δραματικά. Το ένα τρίτο των Αμερικανών πάσχει από μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η ταχεία εμφάνισή της έχει συνδεθεί με τα αυξανόμενα ποσοστά μεταβολικού συνδρόμου και «diabesity» (διαβητοπαχυσαρκία), τον όρο που πολλοί ειδικοί χρησιμοποιούν για τον συνυπάρχοντα διαβήτη και την παχυσαρκία. Η υγιεινή διατροφή χαμηλών υδατανθράκων ή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη θα σας αποτρέψει από την παχυσαρκία και τον διαβήτη, και άρα θα βοηθήσει να μην εμφανίσετε λίπος στο ήπαρ. Ο οδηγός του 2017 της Αμερικανικής Ένωσης για τη Μελέτη των Νοσημάτων του Ήπατος (AASLD) προσδιορίζει την απώλεια βάρους ως κρίσιμο μέρος για τη βελτίωση της εξέλιξης και των συμπτωμάτων της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος. Ο οδηγός συνιστά στα άτομα που ζουν με παχυσαρκία και μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος να χάσουν μεταξύ 3 και 5 % του σωματικού τους βάρους για να μειώσουν τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Δηλώνει επίσης ότι η απώλεια μεταξύ 7 και 10 % του σωματικού βάρους μπορεί να βελτιώσει άλλα συμπτώματα της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, όπως φλεγμονή και ίνωση.

Αποφύγετε τα πολυακόρεστα λίπη

Ενώ συχνά ευθύνονται οι κακές διατροφικές επιλογές, η έρευνα δείχνει ότι κρυφοί γενετικοί παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο, καθώς μερικοί άνθρωποι δεν μεταβολίζουν σωστά τα πολυακόρεστα λίπη, με αποτέλεσμα εναποθέσεις λίπους στο ήπαρ (1). Τα πολυακόρεστα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα οδηγούν σε φλεγμονή. Αποφύγετε εντελώς τα σπορέλαια και τις μαργαρίνες και τρώτε με φειδώ ξηρούς καρπούς και σπόρους, που περιέχουν ωμέγα-6.

Μην τρώτε φρουκτόζη, ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες

Η φρουκτόζη προάγει το σχηματισμό νέων μορίων λίπους στο συκώτι, μπλοκάρει τη διάσπαση των υπαρχόντων λιπών, διεγείρει την παραγωγή ελεύθερων ριζών και προάγει την αντίσταση στην ινσουλίνη (2). Ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών συνδέει την αυξημένη κατανάλωση φρουκτόζης με τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, ακόμη και με τις πιο θανατηφόρες συνέπειές της, τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (3). Οι ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος καταναλώνουν 2-3 φορές περισσότερη φρουκτόζη από τους ασθενείς ελέγχου, ακόμη και με διόρθωση για το σωματικό βάρος (4).  Οι Αμερικανοί καταναλώνουν πολύ φρουκτόζη επειδή τρώνε σιρόπι καλαμποκιού υψηλό σε φρουκτόζη. Στην Ελλάδα δεν γίνεται κατανάλωση αυτού του γλυκαντικού. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγετε εντελώς την επιτραπέζια φρουκτόζη και να περιορίσετε στο ελάχιστο τροφές που περιέχουν φρουκτόζη, όπως φρούτα και χυμούς φρούτων. Εκτός από τη φρουκτόζη θα πρέπει να αποφεύγετε τη ζάχαρη, τα γλυκά και τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες (λευκό ρύζι, ψωμί και μακαρόνια).

Αποφύγετε τα τηγανητά φαγητά

Τα τηγανητά μπορεί να σας ξεγελάσουν και να καταναλώσετε τεράστιες ποσότητες θερμίδων χωρίς να το καταλάβετε. Επίσης περιέχουν πολύ τοξικές ουσίες, όπως το ακρυλαμίδιο.

Αποφύγετε το αλκοόλ

Σύμφωνα με έρευνα του 2019, ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε εξέλιξη της νόσου σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (5).

Τροφές που βοηθούν κατά της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος

Τροφές που προστατεύουν το ήπαρ είναι ο καφές, τα ψάρια λόγω των ωμέγα-3 που περιέχουν, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι, αλλά και τα μη φυλλώδη, όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι, τα καρύδια λόγω των ωμέγα-3 που περιέχουν, το αβοκάντο, ο λιναρόσπορος λόγω των ωμέγα-3 που περιέχουν, οι ηλιόσποροι λόγω της βιταμίνης Ε που περιέχουν και το ελαιόλαδο. Σύμφωνα με έρευνα του 2016 (6), ο καφές προσφέρει μια σειρά από προστατευτικά οφέλη για το συκώτι. Συγκεκριμένα, διεγείρει την παραγωγή ηπατικών ενζύμων που πιστεύεται ότι καταπολεμούν τη φλεγμονή. Η ίδια έρευνα ανέφερε ότι μεταξύ των ατόμων με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος η τακτική κατανάλωση καφέ μειώνει τη συνολική ηπατική βλάβη. Δύο με τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα φαίνεται να είναι η ποσότητα που μειώνει καλύτερα τον κίνδυνο ηπατικής νόσου.

Διατροφικά συμπληρώματα και βότανα για την αντιμετώπιση της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος

1. Γαϊδουράγκαθο

Το γαϊδουράγκαθο είναι το πιο δημοφιλές βότανο για την υγεία του ήπατος. Το κύριο ενεργό συστατικό του γαϊδουράγκαθου είναι η σιλυμαρίνη. Η σιλυμαρίνη μαζί με κάποια άλλα συστατικά μπορεί να βοηθήσει στη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος.  Ένας πολύ αποτελεσματικός συνδυασμός είναι η σιλυμαρίνη μαζί με βιταμίνη Ε και φωσφολιπίδια (όπως η φωσφατιδυλοχολίνη). Σε μελέτες σε ζώα αυτός ο συνδυασμός περιόρισε την ηπατική εξάντληση του φυσικού αντιοξειδωτικού γλουταθειόνης και μείωσε τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία (7). Μελέτες σε ανθρώπους έδειξαν ότι ένα παρασκεύασμα που παρέχει 376 mg σιλυβίνης (συστατικό του γαϊδουράγκαθου), 776 mg φωσφατιδυλοχολίνης και 360 mg βιταμίνης Ε παράγει θεραπευτικά αποτελέσματα σε ασθενείς με διάφορες μορφές ηπατικής βλάβης, βελτιώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη, μειώνοντας τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ και μειώνοντας τα επίπεδα του δείκτες ηπατικής ουλής (8-9).

2. Ωμέγα-3 ιχθυελαίου

Το ιχθυέλαιο έχει αντιφλεγμονώδη δράση. Άνθρωποι και πειραματόζωα με ανεπαρκή ωμέγα-3 στη διατροφή τους είναι επιρρεπή σε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος και διαβήτη τύπου 2, γεγονός που υποδηλώνει ότι η λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να αναστρέψει (ή να αποτρέψει) τη διαδικασία (10-12). Μια μακροχρόνια δοκιμή σε ανθρώπους, χρησιμοποιώντας 1.000 mg ωμέγα-3 ημερησίως, αποκάλυψε σημαντικές μειώσεις στους δείκτες ορού της βλάβης των ηπατικών κυττάρων, των επιπέδων τριγλυκεριδίων και της γλυκόζης νηστείας. Η μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν συμπληρώματα ωμέγα-3 παρουσιάζουν βελτίωση της εμφάνισης του ήπατος και της ροής του αίματος στις εξετάσεις υπερήχων (13).

3. Βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Τα άτομα με λιπώδη ηπατική νόσο και μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα έχουν μειωμένα επίπεδα βιταμίνης Ε στο αίμα τους, αποτέλεσμα αυξημένης οξείδωσης (14-15). Η βιταμίνη Ε σε δόση των 450 IU/ημέρα μπορεί να μειώσει τα κυκλοφορούντα ηπατικά ένζυμα, έναν χημικό δείκτη της βλάβης των ηπατικών κυττάρων (16-17). Μια μελέτη σε ζώα έδειξε ότι η βιταμίνη Ε μπορεί να αποτρέψει τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος πριν αναπτυχθεί, σε μεγάλο βαθμό μειώνοντας το οξειδωτικό στρες, τη φλεγμονή και τον θάνατο των ηπατικών κυττάρων λόγω απόπτωσης (18). Σε μια μελέτη παρακολούθησης σε ανθρώπους, η λήψη 800 IU την ημέρα βιταμίνης Ε βελτίωσε τα επίπεδα των δεικτών ηπατικής κυτταρικής βλάβης στο αίμα, μείωσε τα επίπεδα ηπατικού λίπους και τη φλεγμονή και προκάλεσε σημαντικές βελτιώσεις στην εμφάνιση του ηπατικού ιστού στις βιοψίες (19).

4. Ρεσβερατρόλη

Η ρεσβερατρόλη είναι μια άλλη κοινή εναλλακτική θεραπεία που έχει μελετηθεί για τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η ρεσβερατρόλη έχει αποδειχθεί ότι έχει παρόμοια αποτελέσματα με το γαϊδουράγκαθο, καθώς έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σε μια διπλά τυφλή δοκιμή, 50 ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος χωρίστηκαν για να λάβουν τροποποίηση του τρόπου ζωής και εικονικό φάρμακο ή 500 mg ρεσβερατρόλης για 12 εβδομάδες και μετά την περίοδο της μελέτης η ομάδα θεραπείας είχε βελτιωμένες φλεγμονώδεις κυτοκίνες, ALT και ηπατική στεάτωση σε σύγκριση στην ομάδα εικονικού φαρμάκου (20). Μια παρόμοια μελέτη με 60 ασθενείς με αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος που τυχαιοποιήθηκαν είτε σε εικονικό φάρμακο είτε σε 600 mg ρεσβερατρόλης για τρεις μήνες, σημείωσαν βελτιωμένα επίπεδα ALT, AST, αντίσταση στην ινσουλίνη και φλεγμονώδεις παράγοντες (21).

5. Εκχύλισμα πράσινου τσαγιού

Ο κύριος θεραπευτικός παράγοντας για τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος στο πράσινο τσάι είναι η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη-3 (EGCG) (22-23). Η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη-3 μειώνει την ηπατική φλεγμονή μέσω της μείωσης της ηπατικής κυκλοοξυγενάσης-2 (COX2), της προσταγλανδίνης Ε2, του NF-κB και του υποδοχέα τύπου toll 4 (TLR4) (24-26). Μια διπλά τυφλή δοκιμή με 80 ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος διαπίστωσε βελτιωμένη AST και ALT σε ασθενείς που έλαβαν συμπλήρωμα με 500 mg εκχυλίσματος πράσινου τσαγιού ημερησίως σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (27). Μια άλλη μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων με 80 ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν 500 mg εκχυλίσματος πράσινου τσαγιού ή εικονικού φαρμάκου καθημερινά, διαπίστωσε βελτίωση σε όλες τις παραμέτρους της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος που μετρήθηκαν στην ομάδα θεραπείας. Η ομάδα του πράσινου τσαγιού παρατήρησε βελτιωμένους δείκτες φλεγμονής, αμινοτρανσφεράσες, αντίσταση στην ινσουλίνη, αδιπονεκτίνη και υποχώρηση του λιπώδους ήπατος κατά την υπερηχογραφική εξέταση (28).

6. Κουρκουμίνη

Η κουρκουμίνη, το ενεργό συστατικό του κουρκουμά, έχει μελετηθεί ως θεραπευτικός παράγοντας για ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η κουρκουμίνη αναγνωρίζεται ως ισχυρός αντιοξειδωτικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας. Ερευνητές μελέτησαν 102 ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος που τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν εικονικό φάρμακο ή 1000 mg/ημέρα κουρκουμίνης για 8 εβδομάδες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κουρκουμίνη βελτίωσε την ηπατική στεάτωση που προσδιορίστηκε μέσω απεικόνισης και ηπατικών ενζύμων σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος χωρίς προβλήματα ανοχής (29). Μια προοπτική μελέτη κοόρτης με συμπλήρωμα κουρκουμίνης 400 mg σημείωσε επίσης στατιστικά σημαντικά βελτιωμένα αποτελέσματα υπερήχων ήπατος (30).

7. Σκόρδο

Τα κύρια ενεργά συστατικά που προκαλούν τα θεραπευτικά αποτελέσματα του σκόρδου είναι η S-αλλυλ κυστεΐνη (SAC), η S-αλλυμερκαπτοκυστεΐνη (SAMC), το διαλλυλ δισουλφίδιο (DADS) και οι κινναμοϋλοκτοπαμίνες. Η S-αλλυλ κυστεΐνη μειώνει τη λιπογένεση και τη λιποτοξικότητα του ήπατος (31). Ερευνητές σημείωσαν ότι η χορήγηση 800 mg σκόρδου σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος ήταν σε θέση να μειώσει σημαντικά το σωματικό βάρος και τη μάζα σωματικού λίπους (32). Επιπλέον, μια διπλά τυφλή δοκιμή παρατήρησε βελτιωμένη ALT σε ασθενείς με ήπια ηπατική δυσλειτουργία στους οποίους χορηγήθηκε εκχύλισμα σκόρδου που είχε υποστεί ζύμωση (33).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Puri P, Wiest MM, Cheung O, et al. The plasma lipidomic signature of nonalcoholic steatohepatitis. Hepatology. 2009 Dec;50(6):1827-38.

2. Lim JS, Mietus-Snyder M, Valente A, et al. The role of fructose in the pathogenesis of NAFLD and the metabolic syndrome. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2010 May;7(5):251-64.

3. Abdelmalek MF, Suzuki A, Guy C, et al. Increased fructose consumption is associated with fibrosis severity in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Hepatology. 2010 Jun;51(6):1961-71.

4. Ouyang X, Cirillo P, Sautin Y, et al. Fructose consumption as a risk factor for non-alcoholic fatty liver disease. J Hepatol. 2008 Jun;48(6):993-9.

5. Weng G, Dunn W. Effect of alcohol consumption on nonalcoholic fatty liver disease. Transl Gastroenterol Hepatol. 2019;4:70.

6. Wadhawan M, Anand AC. Coffee and Liver Disease. J Clin Exp Hepatol. 2016;6(1):40-46.

7. Serviddio G, Bellanti F, Giudetti AM, et al. A silybin-phospholipid complex prevents mitochondrial dysfunction in a rodent model of nonalcoholic steatohepatitis. J Pharmacol Exp Ther. 2010 Mar;332(3):922-32.

8. Trappoliere M, Federico A, Tuccillo C, et al. Effects of a new pharmacological complex (silybin + vitamin-E + phospholipids) on some markers of the metabolic syndrome and of liver fibrosis in patients with hepatic steatosis. Preliminary study. Minerva Gastroenterol Dietol. 2005 Jun;51(2):193-9.

9. Federico A, Trappoliere M, Tuccillo C, et al. A new silybin-vitamin E-phospholipid complex improves insulin resistance and liver damage in patients with nonalcoholic fatty liver disease: preliminary observations. Gut. 2006 Jun;55(6):901-2.

10. Pachikian BD, Neyrinck AM, Cani PD, et al. Hepatic steatosis in n-3 fatty acid depleted mice: focus on metabolic alterations related to tissue fatty acid composition. BMC Physiol. 2008;8:21.

11. Zelber-Sagi S, Nitzan-Kaluski D, Goldsmith R, et al. Long term nutritional intake and the risk for nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD): a population based study. J Hepatol. 2007 Nov;47(5):711-7.

12. Cortez-Pinto H, Jesus L, Barros H, et al. How different is the dietary pattern in nonalcoholic steatohepatitis patients? Clin Nutr. 2006 Oct;25(5):816-23.

13. Capanni M, Calella F, Biagini MR, et al. Prolonged n-3 polyunsaturated fatty acid supplementation ameliorates hepatic steatosis in patients with nonalcoholic fatty liver disease: a pilot study. Aliment Pharmacol Ther. 2006 Apr 15;23(8):1143-51.

14. Bell H, Bjorneboe A, Eidsvoll B, et al. Reduced concentration of hepatic alpha-tocopherol in patients with alcoholic liver cirrhosis. Alcohol Alcohol. 1992 Jan;27(1):39-46.

15. Bahcecioglu IH, Yalniz M, Ilhan N, et al. Levels of serum vitamin A, alpha-tocopherol and malondialdehyde in patients with nonalcoholic steatohepatitis: relationship with histopathologic severity. Int J Clin Pract. 2005 Mar;59(3):318-23.

16. Hasegawa T, Yoneda M, Nakamura K, et al. Plasma transforming growth factor-beta1 level and efficacy of alpha-tocopherol in patients with nonalcoholic steatohepatitis: a pilot study. Aliment Pharmacol Ther. 2001 Oct;15(10):1667-72.

17. Bernal-Reyes R, Escudero RB. Treatment of nonalcoholic steatohepatitis (NASH). A comparative study of ursodeoxycholic acid and alpha-tocopherol. A preliminary report. Rev Gastroenterol Mex. 2002 Apr-Jun;67(2):70-5.

18. Nan YM, Wu WJ, Fu N, et al. Antioxidants vitamin E and 1-aminobenzotriazole prevent experimental nonalcoholic steatohepatitis in mice. Scand J Gastroenterol. 2009;44(9):1121-31.

19. Sanyal AJ, Chalasani N, Kowdley KV, et al. Pioglitazone, vitamin E, or placebo for nonalcoholic steatohepatitis. N Engl J Med. 2010 May 6;362(18):1675-85.

20. Faghihzadeh F, Adibi P, Rafiei R, Hekmatdoost A. Resveratrol supplementation improves inflammatory biomarkers in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Nutr. Res. 2014;34:837–843.

21. Chen S, Zhao X, Ran L, et al. Resveratrol improves insulin resistance, glucose and lipid metabolism in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A randomized controlled trial. Dig. Liver Dis. 2015;47:226–232.

22. Santamarina AB, Carvalho-Silva M, Gomes LM, et al. Decaffeinated green tea extract rich in epigallocatechin-3-gallate prevents fatty liver disease by increased activities of mitochondrial respiratory chain complexes in diet-induced obesity mice. J. Nutr. Biochem. 2015;26:1348–1356.

23. Santamarina AB, Oliveira JL, Silva FP, et al. Green tea extract rich in epigallocatechin-3-gallate prevents fatty liver by ampk activation via lkb1 in mice fed a high-fat diet. PLoS ONE. 2015;10:e0141227.

24. Chung MY, Mah E, Masterjohn C, et al. Green tea lowers hepatic cox-2 and prostaglandin e2 in rats with dietary fat-induced nonalcoholic steatohepatitis. J. Med. Food. 2015;18:648–655.

25. Li J, Sapper TN, Mah E, et al. Green tea extract provides extensive Nrf2-independent protection against lipid accumulation and NF-κB pro- inflammatory responses during nonalcoholic steatohepatitis in mice fed a high-fat diet. Mol. Nutr. Food Res. 2016;60:858–870.

26. Li J, Sapper TN, Mah E, et al. Green tea extract treatment reduces NF-κB activation in mice with diet-induced nonalcoholic steatohepatitis by lowering tnfr1 and tlr4 expression and ligand availability. J. Nutr. Biochem. 2017;41:34–41.

27. Pezeshki A, Safi S, Feizi A, et al. The effect of green tea extract supplementation on liver enzymes in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Int. J. Prev. Med. 2016;7:28.

28. Hussain M, Habib Ur R, Akhtar L. Therapeutic benefits of green tea extract on various parameters in non-alcoholic fatty liver disease patients. Pak. J. Med. Sci. 2017;33:931–936.

29. Panahi Y, Kianpour P, Mohtashami R, et al. Efficacy and safety of phytosomal curcumin in non-alcoholic fatty liver disease: A randomized controlled trial. Drug Res. 2017;67:244–251.

30. Selmanovic S, Beganlic A, Salihefendic N, et al. Therapeutic effects of curcumin on ultrasonic morphological characteristics of liver in patients with metabolic syndrome. Acta Inf. Med. 2017;25:169–174.

31. Hwang YP, Kim HG, Choi JH, et al. S-allyl cysteine attenuates free fatty acid-induced lipogenesis in human hepg2 cells through activation of the amp-activated protein kinase-dependent pathway. J. Nutr. Biochem. 2013;24:1469–1478.

32. Soleimani D, Paknahad Z, Askari G, et al. Effect of garlic powder consumption on body composition in patients with nonalcoholic fatty liver disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Adv. Biomed. Res. 2016;5:2.

33. Kim HN, Kang SG, Roh YK, et al. Efficacy and safety of fermented garlic extract on hepatic function in adults with elevated serum gamma-glutamyl transpeptidase levels: A double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Eur. J. Nutr. 2017;56:1993–2002.

Του Μάριου Δημόπουλου

Ο Μάριος Δημόπουλος έχει σπουδάσει φυσικοπαθητική (naturopathy). Είναι μέλος της American Naturopathic Medical Association (Αμερικανική Φυσικοπαθητική Ιατρική Ένωση), μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition (Αμερικανικό Συμβούλιο Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφολογίας), μέλος της American Association of Drugless Practitioners (Αμερικανική Ένωση Επαγγελματιών Μη Φαρμακευτικής Θεραπευτικής), μέλος της American Association of Nutritional Consultants (Αμερικανική Ένωση Διατροφικών Συμβούλων), μέλος της Canadian Association of Natural Nutritional Practitioners (Καναδικού Συνδέσμου Φυσικών Διατροφικών Θεραπευτών), μέλος της Association for Natural Medicine in Europe (Εταιρεία για τη Φυσική Ιατρική στην Ευρώπη), μέλος της Society of Complementary, Alternative and Holistic Practitioners (Εταιρείας Συμπληρωματικών, Εναλλακτικών και Ολιστικών Θεραπευτών) και μέλος του Επαγγελματικού Σωματείου Συμπληρωματικής Ιατρικής και Ανθρωπιστικών Σπουδών (Ε.Σ.Σ.Ι.Α.Σ.). Κατέχει πτυχίο Doctor of Naturopathy (Δόκτωρ Φυσικοπαθητικής) και συνεχίζει τις σπουδές για Master και PhD in Integrative Medicine (μεταπτυχιακό και διδακτορικό στην Ενιαία-Ολιστική Ιατρική). Είναι Πιστοποιημένος Διατροφικός Σύμβουλος (Certified Nutritional Consultant) στις ΗΠΑ από την American Association of Nutritional Consultants (Αμερικανική Ένωση Διατροφικών Συμβούλων). Είναι συγγραφέας 35 βιβλίων για θέματα υγείας και διατροφής.